7 μυστικά για να βρεις την τέλεια βιβλιογραφία και να αριστεύσεις στην εργασία σου 💡

Η σειρά "πώς να γράψεις την τέλεια ακαδημαϊκή εργασία" ξεκίνησε με το προηγούμενο άρθρο πάνω στο ΥΠΕΡΤΑΤΟ εργαλείο οργάνωσης της βιβλιογραφίας: Mendeley. Σήμερα θα σε καθοδηγήσω στο πώς να ψάξεις, να αναγνωρίσεις, να οργανώσεις τις πηγές της εργασίας σου. ✌

Επειδή τι νόημα έχει να φτάσεις το όριο λέξεων αν οι πηγές σου δεν είναι έγκυρες, ποιοτικές, πρόσφατες και σχετικές με το θέμα σου; 🧐

Όπως ίσως ξέρεις, σπουδάζω στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας - Διατροφής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (ψψιιιτττ... έχω και έναν διαιτολογικό λογαριασμό στο Instagram @a.nutritious.notebook). Εκεί, χρειάζεται να ξέρουμε πώς να ψάχνουμε την επιστημονική βιβλιογραφία, τόσο για τις εργασίες μας όσο και για την υποχρεωτική πτυχιακή, την οποία αισίως τελείωσα πριν μερικές εβδομάδες 😎.

Μέσα σε αυτά τα χρόνια αναζήτησης βιβλιογραφίας και συγγραφής εργασιών, έμαθα πώς ακριβώς να ξετρυπώνω πηγές που άλλοι δεν μπορούσαν να βρουν και να εμπλουτίζω τα κείμενά μου με πληροφορίες σχετικές με το θέμα, επίκαιρες και από αξιόπιστες πηγές.


Συνέχισε να διαβάζεις για να μάθεις: 👇

  • Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις μια *πραγματική* επιστημονική πηγή
  • Πώς να καταλάβεις ότι μια πηγή είναι ποιοτική;
  • Πού να ψάξεις για να βρεις τις επιστημονικές σου πηγές
  • Ποιες λέξεις-κλειδιά πρέπει να χρησιμοποιήσεις
  • Πώς να βελτιστοποιήσεις την αναζήτησή σου
  • Πώς να μη χαθείς μέσα στην ατελείωτη βιβλιογραφία
  • Πώς να οργανώσεις όλη αυτή τη βιβλιογραφία που θα βρεις
  • Extra tips!



Πώς μπορείς να αναγνωρίσεις μια *πραγματική* επιστημονική πηγή


Εκεί έξω κυκλοφορεί πολλή και ελεύθερη γνώση. Όμως μαζί με τη γνώση κυκλοφορεί και ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ σαβούρα. 😬 Πώς λοιπόν θα ξέρεις πως ένα άρθρο είναι επιστημονικό; Σε έχω!

Σύμφωνα με τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Wisconsin - Madison, τα παρακάτω χαρακτηριστικά θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις εάν ένα άρθρο αποτελεί επιστημονική πηγή:

1. Περιλαμβάνεται το όνομα του συγγραφέα (ή των συγγραφέων)

2. Η γλώσσα είναι τεχνική ή πολύ εξειδικευμένη 

3. Είναι γραμμένο για ειδικούς

4. Συμπεριλαμβάνει διαγράμματα, γραφήματα κλπ.

5. Είναι μεγάλο (τουλάχιστον 5 σελίδες)

6. Περιλαμβάνει βιβλιογραφία


Για ακόμα περισσότερες συμβουλές πάνω στο πώς θα ξεχωρίσεις μια ακαδημαϊκή πηγή, μπες εδώ για να βρεις τις οδηγίες του Πανεπιστημίου του Ιλινόι.  😉



Πώς να καταλάβεις ότι μια επιστημονική πηγή είναι ποιοτική


Ακόμα και μεταξύ των επιστημονικών κειμένων, παρατηρείται μεγάλη διακύμανση στην ποιότητα. Υπάρχουν άρθρα τα οποία είναι κακογραμμένα, μελέτες λανθασμένα στημένες, θεωρίες βασισμένες σε απαρχαιωμένη ή ελλιπή γνώση. 🙄

Ένας καλός τρόπος για να καταλάβεις αν το άρθρο το οποίο έχεις μπροστά σου είναι αξιόπιστο, είναι ελέγξεις τον συντελεστή απήχησης (impact factor) του περιοδικού στο οποίο έχει δημοσιευθεί το συγκεκριμένο άρθρο. 

Ο συντελεστής απήχησης είναι ένα μέτρο αναγνωσιμότητας του περιοδικού: εκφράζει τον μέσο αριθμό άρθρων (που δημοσιεύτηκαν φέτος) στα οποία αναφέρεται το κάθε άρθρο που δημοσιεύτηκε κατά τα δυο προηγούμενα έτη σε ένα συγκεκριμένο περιοδικό. Ο συντελεστής αυτός επηρεάζεται από το είδος του περιοδικού, την ποιότητα των άρθρων που δημοσιεύονται, από το «όνομα» των συγγραφέων που δημοσιεύουν, τη σπουδαιότητα των άρθρων που δημοσιεύονται, τη συχνότητα των τευχών κ.α..

Ψάξε στο Google: [ΟΝΟΜΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ IMPACT FACTOR]. Επιδίωξε έναν μεγάλο συντελεστή απήχησης, που σε γενικές γραμμές υποδεικνύει ότι το συγκεκριμένο περιοδικό είναι σημαντικό.😎 

Φυσικά, μετά από μερικό καιρό ψαξίματος θα αναγνωρίζεις πλέον ποια είναι τα αξιόπιστα περιοδικά και θα εμπιστεύεσαι πιο εύκολα αυτό που διαβάζεις. Για παράδειγμα, μεγάλα και αξιόπιστα περιοδικά στον τομέα της Διαιτολογίας είναι: Nutrients, American Journal of Clinical Nutrition, Appetite και άλλα. 👌

Και μην ξεχνάς να βασίζεσαι στην κριτική σου σκέψη! 💡 Διάβασε καλά το άρθρο: βρίσκεις κενά στη μεθοδολογία; υπάρχει κάτι που από την εμπειρία σου "δεν πάει καλά"; 





Πού να ψάξεις για να βρεις τις επιστημονικές σου πηγές


Καταρχάς, όταν ψάχνω για ορισμούς ή για μια γνώση που πλέον αποτελεί κοινή αλήθεια, κάνω την αναζήτησή μου στο Google. Σκοπός είναι να βρω αν κάποιος μεγάλος οργανισμός (π.χ. ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, η Eurostat) έχει δημοσιεύσει κάτι από αυτά που χρειάζομαι. 

Έστω ότι το θέμα της εργασίας μου αφορά την παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη. Αν ο ορισμός της παιδικής παχυσαρκίας υπάρχει σε κάποιον τέτοιον οργανισμό, δεν έχει νόημα να ψάχνω άρθρα κλπ. ώσπου να το βρω! Ομοίως και σε περιπτώσεις που χρειάζομαι επίσημα δεδομένα σε παγκόσμια ή ευρωπαϊκή κλίμακα: θα προτιμήσω τον ΠΟΥ ή τη Eurostat σε σχέση με το να χάνω χρόνο ψάχνοντας επιμέρους μελέτες που να έχουν συγκεντρώσει δεδομένα (αμφίβολης ποιότητας) από διάφορες χώρες! 😀 

Αφού συγκεντρώσω αυτή την πληροφορία, περνώ στα πιο εξειδικευμένα. Τι έχουν δείξει οι μελέτες πάνω στο θέμα μου; Τότε θα ξεκινήσω να ψάχνω στο PubMed, τη βάση άρθρων σχετικά με την υγεία. Για κάθε κλάδο υπάρχουν άλλες πηγές δεδομένων, άρα θα χρειαστεί να βρεις ποια είναι η κατάλληλη για εσένα. 

Προσωπικά, δεν χρησιμοποιώ το Google Scholar, διότι τα άρθρα που βγάζει είναι συχνά παλιά και μέτριας ποιότητας. Προτιμώ το PubMed.😁





Ποιες λέξεις-κλειδιά πρέπει να χρησιμοποιήσεις


Ξεκίνα με τις λέξεις που υπάρχουν στον τίτλο σου. Για το παράδειγμα της παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη, οι λέξεις κλειδιά θα ήταν: childhood obesity, Europe. Έλεγξε τι θα εμφανιστεί στα αποτελέσματα αυτής της αναζήτησης στη βάση σου.

Έπειτα, δοκίμασε να γράψεις τις ίδιες λέξεις με άλλο τρόπο: european children, obesity, children with obesity, obesity Europe κλπ. ή να χρησιμοποιήσεις συνώνυμα: child, kids, preschool, school-age, overweight κλπ.. Μη διστάσεις να χρησιμοποιήσεις ΠΟΛΛΟΥΣ διαφορετικούς συνδυασμούς, γιατί όλο και κάτι παραπάνω θα προκύψει. Στο PubMed αν πατήσεις "children and obesity" και "childhood obesity" θα προκύψουν διαφορετικά αποτελέσματα! 💁‍♀️

Ένα καλό τρικ είναι το εξής: όταν βρεις ένα κείμενο ακριβώς πάνω στο θέμα που ψάχνεις, πήγαινε να δεις τις ΔΙΚΕΣ ΤΟΥ λέξεις κλειδιά (συνήθως βρίσκονται στο τέλος της περίληψης). Έτσι θα βρεις συνώνυμα ή διαφορετικές εκφράσεις για το ίδιο θέμα που μπορεί να μην είχες σκεφτεί ως τώρα! ✌



Πώς να βελτιστοποιήσεις την αναζήτησή σου


Οι περισσότερες μηχανές αναζήτησης παρέχουν φίλτρα, όπως η χρονολογία δημοσίευσης, ο τύπος του  άρθρου, το περιοδικό και άλλα. Χρησιμοποίησέ τα! Κάθε χρόνο δημοσιεύονται πάααρα πολλά άρθρα και χρειάζεται να κάνεις ένα καλό φιλτράρισμα αν δεν θες να βγάλεις τα μάτια σου για να φτάσεις εύκολα στην πηγή που χρειάζεσαι.

Το φίλτρο που χρησιμοποιώ πάντα είναι αυτό της χρονολογίας: ορίζω το εύρος μέσα στην τελευταία πενταετία και αν δεν υπάρχει τίποτα εκεί, θα επεκταθώ ως την τελευταία δεκαετία, όμως όχι παραπίσω. Η Διαιτολογία, βλέπεις, έχει το καλό ή κακό πως είναι μια καινούρια επιστήμη, με αποτέλεσμα η γνώση της προηγούμενης δεκαετίας να θεωρείται συχνά απαρχαιωμένη! Εξατομίκευσε, λοιπόν, την αναζήτησή σου και κάνε τη να δουλέψει για ΕΣΕΝΑ!





Πώς να μη χαθείς μέσα στην ατελείωτη βιβλιογραφία


Είναι γεγονός πως η βιβλιογραφία συχνά φαντάζει ατελείωτη. Επειδή ΕΙΝΑΙ. Προκειμένου να μη χαθείς και καταλήξεις να ψάχνεις κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που ήθελες αρχικά, δοκίμασε το εξής: όρισε το θέμα το οποίο θα αναζητήσεις μέσα στην επόμενη μέρα/ώρα και προσκολλήσου σε αυτό. Αν δεις ότι παρεκκλίνεις από το θέμα, κλείσε τις άσχετες ταμπέλες και επικεντρώσου σε αυτό. Στην περίπτωση που προκύψει μια καλή πηγή, την οποία θα χρειαστείς παρακάτω, βάλε ένα απλό αστεράκι (aka σελιδοδείκτης στο Google) και άφησέ τη για όταν θα έρθει η ώρα να ασχοληθείς με εκείνο το θέμα. 

Κάτι ακόμα που μπορείς να κάνεις είναι να φροντίσεις να μην έχεις ποτέ πάνω από 10 καρτέλες ανοιχτές ταυτόχρονα. Συχνά καταλήγουμε να έχουμε τόσες σελίδες ανοιχτές, που τελικά χανόμαστε στο τι έχουμε βρει, τι πρέπει να διαβάσουμε...😬

Η δική μου τακτική είναι η εξής: κάνω την αναζήτηση, ανοίγω μέχρι 10 σχετικούς τίτλους που προτείνονται σε νέα καρτέλα, βλέπω την περίληψη του κάθε άρθρου και αν *πράγματι* με ενδιαφέρει, τότε το εισάγω στο Mendeley για να το διαβάσω ολόκληρο αργότερα. Θυμήσου ότι τώρα κάνουμε ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ πηγών και κάνουμε μια ΠΡΟΧΕΙΡΗ ΔΙΑΛΟΓΗ. Δεν σημαίνει πως ό,τι βρούμε τώρα είναι σίγουρα αυτό που θα χρησιμοποιήσουμε τελικά στην εργασία!



Πώς να οργανώσεις όλη αυτή τη βιβλιογραφία που θα βρεις


Μην προσπαθήσεις να σώσεις τους τίτλους των άρθρων σε ένα Word ή ως σελιδοδείκτες. Σύντομα θα σε κατακλύσουν. Άσε που δεν θα μπορείς να κάνεις εύκολα σημειώσεις ή επισημάνσεις. Το εργαλείο που θα σε σώσει είναι το Mendeley, για το οποίο ειλικρινά δεν μπορώ να σταματήσω να μιλάω (όχι, δεν έχω πληρωθεί από την εταιρεία, απλώς μου έχει πραγματικά λύσει τα χέρια 😊). Διάβασε το άρθρο μου για το πώς ακριβώς να το χρησιμοποιείς εδώ!

Πήγαινε στο αριστερό παράθυρο και δημιούργησε φακέλους ✉ ανάλογα με τη θεματολογία που θα έχει η κάθε παράγραφος. Στο παράδειγμα που χρησιμοποιούμε εδώ, παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη, στην εισαγωγή θα αναφερθούν: τι είναι η παχυσαρκία, οι αιτίες, οι επιπτώσεις της, τα ποσοστά παχυσαρκίας στον κόσμο, στην Ευρώπη και μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών κ.α.. Αντίστοιχα, οι φάκελοι που μπορούν να δημιουργηθούν είναι:

  • Ορισμοί παιδικής παχυσαρκίας
  • Επιδημιολογία παιδικής παχυσαρκίας
  • Αιτίες παιδικής παχυσαρκίας
  • Επιπτώσεις παιδικής παχυσαρκίας

Με αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο θα μπορείς να βρεις πιο εύκολα τις πηγές που έχεις συγκεντρώσει, αλλά και θα μπορείς να γράψεις πιο εύκολα την κάθε αντίστοιχη παράγραφο, αφού όταν θα έρθει η ώρα, θα πρέπει να ανοίξεις μόνο αυτόν τον φάκελο - χωρίς να ψάχνεις απελπισμένα πού στο καλό είχες σώσει εκείνο το άρθρο. 🙌



Extra tips μόνο για εσένα!


💡 Πολλές φορές, τα περιοδικά απαιτούν να πληρώσεις συνδρομή προκειμένου να έχεις πρόσβαση σε ένα άρθρο. Για αυτό, κάποια Πανεπιστήμια παρέχουν στους φοιτητές τους, δωρεάν VPN. Όταν ενεργοποιείς το VPN, ο υπολογιστής σου φαίνεται πως βρίσκεται μέσα στο Πανεπιστήμιο και αν αυτό έχει πληρώσει τη συνδρομή στο περιοδικό που θες, τότε θα έχεις κι εσύ πρόσβαση! Δεν μπορείς να φανταστείς πόσες φορές μου έχει χρειαστεί! Πλέον ενεργοποιώ το δικό μου πριν καν ξεκινήσω το ψάξιμο της βιβλιογραφίας, επειδή ΞΕΡΩ πως θα το χρειαστώ!

💡Στο PubMed αλλά και σε άλλες βάσεις, δίπλα ή κάτω από το άρθρο υπάρχει η στήλη "Προτεινόμενα" ή "Παρόμοια". Μην την αφήσεις να πάει χαμένη. Ρίξε μια ματιά κι εκεί, διότι όλο και κάτι θα προκύψει. Μια πολύ χρήσιμη στήλη του PubMed είναι η "Cited by", όπου περιλαμβάνονται άρθρα τα οποία περιέχουν ως πηγή το άρθρο που έχεις μπροστά σου. Αυτό σημαίνει ότι είναι πιο πρόσφατα, είναι κοντά στο θέμα σου και ΑΞΙΖΕΙ να τα δεις!

💡 Όταν βρεις ένα άρθρο που είναι ακριβώς αυτό που έψαχνες (όλοι ξέρουμε εκείνο το απίστευτο συναίσθημα ενθουσιασμού-ανακούφισης όταν βρούμε *εκείνο* το άρθρο 😌), πήγαινε στις πηγές του. Εκεί θα βρεις 💎 διαμαντάκια: άρθρα τα οποία οι συγγραφείς επέλεξαν για το άρθρο τους και μπορούν να αποτελέσουν και ΔΙΚΕΣ ΣΟΥ πηγές. Βρες ποια από αυτά σε ενδιαφέρουν και αναζήτησέ τα. Είναι το τελευταίο μέρος που σκέφτεται κανείς να ψάξει, όμως πίστεψέ με - είναι αυτό που θα κάνει τη διαφορά!




xx 







Share:

Δημοσίευση σχολίου

Designed by OddThemes | Edited by BwithRenata